Overtourism ….. zaczyna się majówka, a wakacje za pasem

Ludzie podróżowali zawsze. Cel, charakter i przyczyny bywały, i są różne. W dawnych wiekach rzadko robili to dla przyjemności, zwykle podróże miały związek z handlem, polityką, religią bądź wojnami, „za chlebem” też. Na przestrzeni wieków wraz z rozwojem techniki zmieniały się środki lokomocji i urządzenia techniczne, które pomagały w podróży -stawała się szybsza i komfortowa. Teraz motywacje ludzi są w zasadzie te same ale głównie jest to ciekawość świata,chęć doznania przygód czy też pokonywanie własnych barier i słabości. Jednak podróżnicy to zdecydowanie mniejsza grupa, obecnie głównie są -TURYŚCI. A różnica między nimi mniej więcej jest taka: „Podróżujący widzi to, co ma przed oczami. Turysta widzi to, co przyjechał zobaczyć”.🤗

Przez ostatnie kilka lat w wielu miejscach, które odwiedzałam coraz częściej narzekam na tłumy, pełno nas nie tylko w Wenecji, Dubrowniku, Barcelonie czy Rzymie ale też na bieszczadzkich i tatrzańskich szlakach, w Krakowie czy w Trójmieście. Zastanawiałam się nie raz, czy może wszczepiono nam jakiś gen podróżnika czy może szybciej zaczęliśmy się rozmnażać? Z podróżowaniem do popularnych miejsc robi się nie lada problem. To zjawisko zostało nazwane overtourism,….czyli turystyka ponad miarę, czyli klęska turystycznej obfitości, z którą dziś boryka się przynajmniej kilkadziesiąt miast i państw ze wszystkich zakątków naszego globu! Przyczyn tego stanu rzeczy jest kilka: coraz więcej tanich połączeń lotniczych, „wyjątkowe” oferty biur podróży, nagromadzenie turystów w jednym miejscu o tym samym czasie – wielkie statki wycieczkowe czy budowa tzw.„gett turystycznych”. Poza tym wynajem turystom prywatnych mieszkań (np.Airbnb)… ogromne zasługi ma w tym również internet, który zaopatrzył nas w „know how” jak prosto (tanio) zorganizować podróż ale przede wszystkim ciągle rosnąca siła nabywcza społeczeństw.

Overtourism to określenie budzące negatywne konotacje – wiele miast woli mówić, że padło ofiarami własnego sukcesu ! 🙂 Zanim problem całkowicie wymknie się spod kontroli, miejsca zagrożone zbyt dużą liczbą turystów zaczęły wprowadzać pewne regulacje – lepsze lub gorsze, ale niezbędne. Życie rdzennej ludności tych miejsc jest nie do pozazdroszczenia, znacznie pogorszyła się ich jakość życia! Mają już dość i coraz częściej to wyrażają poprzez protesty. W ich opinii oprócz tłumów i hałasu dochodzą dwa główne źródła problemów – niskie płace i rosnące koszty utrzymania, w szczególności czynsze i ceny nieruchomości! (inwestorzy masowo wykupują grunty, budynki mieszkalne – wszystko z myślą o turystach). Poza tym wiele miejsc kompletnie nie jest przygotowanych do przyjęcia takich tłumów. Np. taka malutka Ibiza, która ma 160 tys. mieszkańców a przyjeżdża tam cztery miliony turystów! Zaczyna brakować wody pitnej (nadmierne zużycie). Oczyszczalnie ścieków też nie dają rady więc część nieczystości odprowadzana jest wprost do morza ( czasem tylko kilkanaście metrów dalej od „cudownych plaż”). Degradacja środowiska postępuje tu błyskawicznie. Nie ma też wystarczającej infrastruktury ani służby medycznej…. Teraz największe protesty występują na Kanarach, które naprawdę ”pękają w szwach”.

Władze największych turystycznych miast na świecie mają świadomość, że zyski z turystyki, to duża część budżetów. Równocześnie zdają sobie sprawę, że problem zostawiony sam sobie, w końcu wróci ze zdwojoną siłą. (turystyka stała się największym i najszybciej rozwijającym się sektorem gospodarki, wytwarzając ok. 9,2% światowego PKB). Czy jest na to jakaś recepta ? Hmmm, władze podejmują różnorodne działania jak: ograniczenia, limity, dodatkowe opłaty, podatki, wstrzymanie działań promocyjnych a nawet zakaz otwierania się nowych lokali gastronomicznych i budowanie hoteli. Ale czy to wystarczy by zatrzymać tłumy? A mnie się nasuwa jeszcze inne pytanie, retoryczne : czy można zatrzymać szarańczę?

Z moich obserwacji stwierdzam -z pewnym smutkiem – jak wielu ludzi zapomina, że miejsca, które są celem ich podróży nie są wyłącznie do zwiedzania i zapewniania im atrakcji, zapominają, że są zamieszkałe przez tubylców a my jesteśmy tam tylko GOŚĆMI – nie klientami (…”zapłaciłam więc wymagam, jestem tą dojną krową, z której żyjecie”-mówi turysta  😦 ).

***

10% dwutlenku węgla trafiającego do atmosfery to pochodna przemysłu turystycznego. Zanieczyszczenie pochodzi głównie z samolotów…. I teraz ciekawostka. 🙂 … Namawianie ludzi by zrezygnowali z szybkiego, niedrogiego i częstego przemieszczania się samolotami na rzecz ochrony środowiska wydaje się NONSENSEM a tymczasem Szwedzi masowo przestali korzystać z samolotów, po to by zmniejszyć emisje gazów do atmosfery!!! Na lotniskach zanotowano wyraźny spadek pasażerów , za to koleje? Wręcz odwrotnie! Nikt się nie spodziewał, że „flygskam” zyska tak wielu sprzymierzeńców. Szwedzi wstydzą się latać samolotami-robi się moda na nielatanie…. w Polsce jest na odwrót. 🙂 To jest niezwykłe zjawisko, które jest maleńką kroplą w OCEANIE, ale przecież „kropla drąży skałę”. Świat często czerpie ze skandynawskich wzorców i może w tym przypadku też? Aga pewnie wiesz coś więcej na ten temat …

Podróżować, przemieszczać się będziemy i wcale nie chodzi o to by wrócić do podróżowania np. dyliżansem ale o to by samolot przestał być taksówką. Znam osoby, które latają nawet klika razy w miesiącu, czasem na jeden dzień np. do Paryża by wypić kawę (raczej w Starbucks Coffee niż w Cafe de Flore), posiedzieć na tarasie Galerii Lafayette (cudowne miejsce – za darmo ), zjeść kebaba lub nachosa, obligatoryjnie zrobić „focie”…. i przed północą być już w domu na kolacji. Turyści jednodniowi….którzy chwalą się /reklamują w mediach takie „super” podróżowanie.

Majówka właśnie się zaczęła, wakacje za pasem. Myślę, że wyborem miejsca na „odpoczynek” jest trochę jak z modą – tam gdzie podróżujesz możesz określić swój styl, możesz określić kim jesteś. 🙂 Wydaje mi się, że jest też przyjęty jakiś kanon „cudów świata” – miejsc, które koniecznie trzeba zobaczyć w swoim życiu !

Coraz mniejszą mam ochotę by się „gdzieś ruszyć w podróż daleką”, co raz mniejszą mam z tego radość. W czasie pandemii mówiło się, że po niej na pewno świat się zmieni, ucichnie, zwolni a tymczasem odnoszę wrażenie, że dodał gazu a ja nie nadążam- może to i lepiej. Nachodzą mnie różne refleksje i mnóstwo pytań. Jak będzie wyglądała przyszłość podróżowania? Czy czeka nas przesycenie turystyką, zadeptanie, spadek atrakcyjności miejsc i degradacja środowiska naturalnego? Czy PRIORYTETEM podróżnego będzie pojechać już tylko tam, gdzie nie ma innych?

„Nie, nie dla wiedzy podróżujemy. Nie po to też podróżujemy, by na chwilę z codziennych trosk się wyrwać i o kłopotach zapomnieć […] Nie, nie żądza wiedzy nas gna ani ochota ucieczki, ale ciekawość, a ciekawość jak się zdaje, jest osobnym popędem, do innych niesprowadzalnym” Leszek Kołakowski

Czytam: ”Dziewczyna i uczony. Historia dwóch Rembrantów z kolekcji Karoliny Lanckorońskiej” Gardien Verschoor